"Spirit of Ecstasy là biểu tượng nhãn hiệu xe hơi dễ nhận biết nhất trên thế giới. Tương tự như công ty và những chiếc xe hơi động cơ của hãng, cô ấy đã thay đổi liên tục theo thời gian, nhưng vẫn giữ nguyên vẹn nguồn gốc và nguồn cảm hứng của mình. Trước khi bước vào một kỷ nguyên mới với Spectre, chúng tôi xin nhân cơ hội này để ôn lại biểu tượng quý giá của thương hiệu và kể lại câu chuyện về cô ấy, một câu chuyện vẫn tiếp tục thu hút sự chú ý, trí tò mò, và thú vị đến kinh ngạc sau hơn 100 năm. Đó vừa là một chương quan trọng trong ký ức của thương hiệu, vừa là một câu chuyện giàu tính nhân văn. Dù thuộc về một thời đại đã qua đi, câu chuyện vẫn đồng điệu với chúng tôi và cả các khách hàng của hãng thời hiện tại." - Ông Torsten Müller-Ötvös, Tổng giám đốc điều hành, Rolls-Royce Motor Cars
Trong suốt hơn một thế kỷ, những chiếc xe hơi Rolls-Royce đã được tô điểm bởi bức tượng Spirit of Ecstasy, một trong những biểu tượng nổi tiếng nhất từng được tạo ra. Tuy nhiên, điều đáng chú ý hơn cả là mặc cho sự nổi tiếng và khả năng tiếp cận toàn cầu ấn tượng như vậy, các chi tiết trong câu chuyện của cô vẫn còn để ngỏ với nhiều suy đoán, nhầm lẫn và không ít tranh cãi.
Trước khi thương hiệu tiến vào một kỷ nguyên điện khí hóa mới, chúng tôi xin phép lật lại câu chuyện để làm rõ các chứng cứ, dựa trên tư liệu cụ thể, và thông tin thực tế, đã được xác định khỏi những suy đoán và tin đồn. Đó là câu chuyện về bốn con người có xuất thân khác nhau, với tính cách khác biệt và các mối quan hệ đan xen, có phần phức tạp, đây cũng là nguồn gốc cho biểu tượng nổi tiếng và đáng mơ ước nhất thế giới.
Các nhân vật chính trong câu chuyện bi kịch này bao gồm:
John Walter Edward Douglas-Scott-Montagu, Nam tước Baron Montagu thứ 2 của Beaulieu (1866-1929). Một nhà tiên phong trong phong trào phát triển ngành công nghiệp ôtô, đồng thời là nhà biên tập của tạp chí xe hơi Car Illustrated. Lâu đài tổ tiên của ông ở New Forest hiện là nơi đặt National Motor Museum (Bảo tàng Mô tô Quốc gia).
Claude Goodman Johnson (1864-1926). Thư ký của Automobile Club of Great Britain & Ireland (Câu lạc bộ Ô tô của Vương quốc Anh và Ireland), sau này là Royal Automobile Club (Câu lạc bộ Ô tô Hoàng gia), trước khi theo Ngài Hon Charles Stewart Rolls tham gia vào hoạt động kinh doanh vào năm 1903. Một nhà báo tài năng, với sự nhạy bén trong thương mại, ông tự phong là 'gạch nối trong thương hiệu Rolls-Royce'.
Eleanor Velasco Thornton (1880-1915). Cô là nhân vật chủ chốt trong câu chuyện về biểu tượng Spirit of Ecstasy. Vốn là một nữ diễn viên kiêm vũ công, cô cũng đảm đương vai trò là trợ lý của Claude Johnson cho đến năm 1902, khi cô trở thành Giám đốc văn phòng cho Lãnh chúa Montagu; cô đồng thời là người mẫu, và nàng thơ, của Charles Sykes.
Charles Robinson Sykes (1875-1950). Ông là một họa sĩ minh họa và nhà điêu khắc, người đã làm việc cho cả Lãnh chúa Montagu và Claude Johnson. Dưới bút danh 'Rilette', ông đã thiết kế nhiều quảng cáo và bìa tạp chí, những sản phẩm đó giờ đây được coi là tác phẩm nghệ thuật theo đúng nghĩa của chúng.
Charles Robinson Sykes.
MỘT MỐI QUAN HỆ PHỨC TẠP ĐAN XEN…
Câu chuyện của Spirit of Ecstasy là một bi kịch rất nhân văn, trong đó ranh giới giữa thực tế và hư cấu thường trở nên mong manh. Tuy vậy, có một sự thật chắc chắn là vào năm 1902, nhà báo tự do và người đam mê xe hơi, Nam tước John Montagu - người có danh hiệu giàu sang nhưng thực chất quanh năm thiếu tiền trang trải - đã thành lập tạp chí xe hơi đầu tiên của nước Anh, có tên là The Car Illustrated, và thuê Charles Sykes làm người vẽ tranh minh họa chính cho toà soạn. Cũng chắc chắn rằng vào khoảng thời gian đó, Claude Johnson, bạn của Montagu, đã thuê một phụ nữ trẻ tên là Eleanor Thornton làm trợ lý cho ông tại Câu lạc bộ Ô tô, nơi ông đảm nhiệm chức vụ Tổng thư ký.
Khi Montagu lần đầu tiên gặp gỡ Eleanor, một người phụ nữ thông tuệ và nổi tiếng xinh đẹp, ông ngay lập tức bị mê hoặc và mời cô làm Giám đốc văn phòng tại tạp chí của mình. Cô đã chấp nhận lời đề nghị đó, và nhà xuất bản quý tộc cùng vị đồng nghiệp mới - kém ông 14 tuổi và có xuất thân khiêm tốn từ vùng phía nam London - sớm bắt đầu một cuộc tình bí mật, như một điều tất yếu, kéo dài 13 năm, một mối tình say đắm và chân thành.
Vào năm 1903, khi Eleanor mang thai, cô và Montagu quyết định rằng đứa bé tốt nhất nên được nhận nuôi ngay sau khi sinh ra. Eleanor đã ôm Joan – đứa trẻ sơ sinh - trong vài giây trước khi giao cô bé cho Montagu, cô dặn ông rằng "đừng bao giờ nhắc đến tên đứa bé nữa". Về sau, Eleanor đã không bao giờ gặp lại đứa con của mình; nhưng người cha vẫn tiếp tục gặp gỡ cô bé. Montagu đã sắp xếp (và chu cấp tiền bạc) để Joan được một cựu trung sĩ từ trung đoàn của ông, sau này là bác sĩ, cùng người vợ nuôi dưỡng. Trong những năm sau đó, ông tiếp tục đến thăm con gái mình, người chỉ biết đến ông là chú John, và đã làm những gì có thể để hỗ trợ cô ấy, trong giới hạn đúng mực và một cách thầm lặng.
NÀNG THƠ CHO MỘT BIỂU TƯỢNG?
Chính tại đây, các dây nối khác của câu chuyện bắt đầu kết hợp lại với nhau. Sykes và Eleanor hiển nhiên là đã gặp nhau thông qua công việc của họ tại The Car Illustrated; nhưng điều thú vị là họ thực chất đã quen biết nhau từ trước. Một vài năm trước đấy, Eleanor đã sinh sống tại The Pheasantry, một khu dành cho nghệ sĩ ở đường Kings Road, Chelsea. Tại đây, cô sống một cuộc sống hai mặt bí mật: là một trợ lý nghiêm trang, đáng kính, chuyên nghiệp cho Johnson tại The Automobile Club vào ban ngày; trở thành một vũ công và người mẫu vẽ (life-model) gợi cảm, quyến rũ vào ban đêm. Một trong những nghệ sĩ mà cô thường xuyên làm mẫu cho là Charles Sykes.
Mặc dù Sykes được Montagu thuê làm họa sĩ vẽ tranh minh họa, bản thân ông cũng là một nhà điêu khắc tài năng, từng học dưới trướng Giáo sư Edouard Lanteri lỗi lạc tại trường Royal College of Art. Năm 1903, ông đã điêu khắc một chiếc cúp, mô phỏng theo Eleanor, cho Montagu để trao tặng tại cuộc đua Gordon Bennett. Một tác phẩm khác của Sykes, mang tên Bacchante, đã được trưng bày tại Royal Academy (Học viện Hoàng gia) và Paris Salon. Gương mặt và dáng người của bức tượng mang những nét tương đồng rõ rệt với nàng thơ lâu năm của ông.
Cũng trong thời kỳ này (không rõ ngày tháng cụ thể), Sykes đã chế tác một biểu tượng cho chiếc Rolls Royce Silver Ghost của Montagu. Có tên gọi là 'The Whisper' (Lời thì thầm), bức tượng nhỏ được làm bằng nhôm và mô tả hình ảnh một người phụ nữ trẻ, khoác tấm áo choàng bay trong gió với ngón tay trỏ đặt trên môi. Bức tượng này đã được xác nhận là tạo hình dựa theo Eleanor: liệu đây có phải là biểu hiện cho tấm lòng trân trọng của Sykes đối với bạn bè và ông chủ của mình, hay được thực hiện theo gợi ý của Eleanor như một món quà cho người yêu của cô, điều này vẫn còn là một bí ẩn chưa có lời giải đáp. Dù sự thật là gì, Montagu vẫn trưng bày bức tượng trên mọi chiếc xe Rolls-Royce mà ông sở hữu cho đến khi ông qua đời vào năm 1929; có lẽ như một lời thừa nhận kín đáo về tình yêu của ông dành cho Eleanor, điều mà ông đã giấu kín bấy lâu.
Nhiều nguồn tin cho rằng ‘The Whisper’ là nguồn cảm hứng cho Spirit of Ecstasy; và do đó, biểu tượng này được mô phỏng theo Eleanor Thornton. Đó là một giả thuyết hợp lý và thú vị, và cũng có đủ những chi tiết tương đồng để chứng minh điều nó. Nhưng một lần nữa, khó mà có thể khẳng định tính thực hư của câu chuyện này.
MỐI LIÊN HỆ VỚI ROLLS-ROYCE
Năm 1910, ông chủ trước đó của Eleanor, Claude Johnson, một lần nữa xuất hiện trong câu chuyện. Khi đó, ông không còn làm việc ở The Automobile Club, mà đã trở thành Giám đốc điều hành của Rolls-Royce, một công ty được đồng sáng lập bởi đối tác kinh doanh cũ của ông, Ngài Hon Charles Stewart Rolls, và vị kỹ sư tài năng Henry Royce.
Thời điểm đó, Royce đã trở nên phát chán những món đồ trang trí, mà anh cảm thấy là vô vị, trên nắp bộ tản nhiệt của chiếc xe động cơ Rolls-Royce, bao gồm những chú mèo đen, ác quỷ và một vị cảnh sát vui tính. Tuy nhiên, Claude Johnson đã phát hiện ra một cơ hội và tranh luận rằng họ nên sản xuất biểu tượng của riêng mình để nâng tầm một chiếc Rolls-Royce hơn là hạ thấp nó. Cuối cùng, Royce miễn cưỡng đồng ý; và thông qua người bạn Montagu, Johnson đã ủy quyền cho Charles Sykes tạo ra biểu tượng huyền thoại.
Johnson vốn đã có hình dung nhất định về món đồ trang trí mà ông muốn. Trong một chuyến đi đến Paris, ông đã bị ấn tượng bởi tính nghệ thuật của bức tượng đá cẩm thạch Grecian 'Nike of Samothrace', Nữ thần Chiến thắng, được điêu khắc vào năm 190 TCN và được trưng bày tại Bảo tàng Palais du Louvre từ năm 1883. Sở hữu chiều cao 9 ft (2,75 m), cô được miêu tả như một vị thần có cánh từ trên trời giáng xuống, khoác trên mình chiếc áo dài và áo choàng mềm mại. Đáng tiếc là, sự thăng trầm của thời gian và tạo vận đã tước đi cả hai cánh tay và đầu của cô.
"Tôi muốn một thứ gì đó đẹp đẽ, giống như Nike," Johnson nói với Sykes. "Anh hãy đi xem và tham khảo bức tượng đó." Sykes đã làm như vậy, nhưng ông nhanh chóng nhận thấy Nike mang khí chất quá sắc bén và độc tài, không phù hợp để trở thành một biểu tượng của Rolls-Royce. Vốn thường xuyên ngồi trên chiếc xe Silver Ghosts của Montagu, ông tin rằng một hình tượng thanh tao, tinh tế hơn sẽ thể hiện chính xác hơn vẻ duyên dáng, sự im lặng và sức mạnh tinh tế của thương hiệu. Một lần nữa, nàng thơ của ông gần như chắc chắn là Eleanor Thornton.
Ý NGHĨA TÊN BIỂU TƯỢNG
Ban đầu, bức tượng của Sykes được đặt tên là 'The Spirit of Speed' (Linh hồn tốc độ), một danh hiệu sẽ trở thành dòng chữ bất tử xuất hiện trên bức thư từ Rolls-Royce gửi đến John Montagu. Trong bức thư đó, Công ty đã thể hiện khát vọng tìm kiếm một biểu tượng có thể truyền tải "tinh thần của Rolls-Royce – đó là tốc độ mà im lặng, không hề có sự rung động khi di chuyển, cách khai thác bí ẩn nguồn năng lượng mạnh mẽ, là một sinh vật sống tuyệt đẹp với sự duyên dáng tuyệt vời như một chiếc thuyền dong buồm ra khơi".
Cũng theo bức thư đó, khi Sykes thiết kế "nữ thần nhỏ bé duyên dáng" của mình, ông đã nghĩ đến "Spirit of Ecstasy, một người đã chọn du lịch đường bộ (road travel) là niềm vui thú tối thượng của mình và leo lên chiếc xe Rolls-Royce để tận hưởng sự trong lành của không khí, và âm thanh du dương tạo nên bởi những tấm rèm bay trong gió".
Rolls-Royce đã đăng ký quyền sở hữu trí tuệ của cái tên Spirit of Ecstasy vào năm 1911. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là cô đã không nhận được sự tán thành của cả hai nhà sáng lập. Ngài Henry Royce vốn đã không thích những biểu tượng như vậy; và Ngài Hon Charles Stewart Rolls đã không có cơ hội nhìn thấy cô ấy, vì bức tượng chỉ được tạo ra sau khi ông qua đời trong một vụ tai nạn máy bay vào tháng 6 năm 1910. Sự tồn tại của cô gần như là nhờ có tầm nhìn, sự nhạy bén và ảnh hưởng tuyệt đối của nhân vật Claude Johnson.
Linh cảm của ông đã được chứng minh là đúng đắn khi vào năm 1920, Rolls-Royce mang Spirit of Ecstasy tham gia một cuộc thi ở Paris để tìm ra biểu tượng nhãn hiệu xe hơi hàng đầu thế giới. Đương nhiên là cô ấy đã dành chiến thắng và Sykes đã nhận được huy chương vàng.
Thực tế cũng cho thấy biểu tượng này đã không được đánh giá cao trong thời gian đầu, thể hiện ở việc Spirit of Ecstasy chỉ là một 'Phụ kiện tùy chọn' cho đến tận năm 1939. Có lẽ là phản ánh thái độ ác cảm hiển nhiên của Ngài Henry, các bức tượng chỉ xuất hiện trên khoảng 40% trong số 20.000 chiếc xe hơi được giao trong thời kỳ này, mặc dù nhiều chiếc đã trang bị thêm chi tiết này về sau.
CHUYỂN MÌNH THEO THỜI ĐẠI
Spirit of Ecstasy đã trở thành chi tiết đặc trưng của thương hiệu Rolls-Royce từ năm 1911. Nhưng khi thương hiệu và những chiếc xe động cơ của hãng không ngừng phát triển và thay đổi theo thời gian, bản thân cô ấy cũng đã trải qua những bước chuyển mình theo từng giai đoạn riêng biệt.
Ở hình dạng ban đầu vào năm 1911, cô ấy là một bức tượng có chiều cao 6 7/8 inch (~18cm) với đôi chân trần; đến những năm 1960, cô đã trải qua tám lần sửa đổi với chiều cao nhỏ nhắn hơn, khoảng hơn 4 5/16 inch (~ 11cm). Khoảng cách từ mũi cô ấy đến phần chóp của chiếc áo choàng tung bay cũng được thu hẹp lại tương ứng, từ năm inch xuống còn ba inch. Bên cạnh đó, cũng xuất hiện thêm những phiên bản với sự thay đổi nhỏ về phần hình dáng cơ bản, tư thế đứng và độ nghiêng chính xác của 'đôi cánh' cô ấy qua nhiều thập kỷ.
Cụ thể là, các khách hàng đặt mua xe từ năm 1934 cho đến năm 1959 có tùy chọn hình người ở tư thế quỳ, là biến thể mà một số người cho là phù hợp hơn với thiết kế thân xe ở thời kỳ đó.
Vào những năm 1970, một số quốc gia đã cố gắng cấm sử dụng biểu tượng này vì lý do an toàn. Ví dụ: ở Thụy Sĩ, khách hàng hoàn toàn không được phép trưng bày cô ấy và khi nhận bàn giao chiếc xe của mình, họ sẽ tìm thấy cô ấy nằm mòn mỏi trong ngăn đựng găng tay. Đối với vấn đề này, Rolls-Royce đã tìm ra giải pháp khéo léo và thanh lịch là gắn bức tượng lên một phần đế có lò xo. cho phép cô ấy chìm vào bên trong bộ tản nhiệt để giảm khả năng gây thiệt hại khi bị chạm vào. Cơ chế thụt vào này đã được phát triển thành một chuyển động uyển chuyển, duyên dáng có tên là ‘the rise’ (sự trỗi dậy) và là một tính năng tiêu chuẩn trên mọi chiếc ô tô Rolls-Royce được chế tác thủ công tại Goodwood.
THIẾT KẾ MỚI CHO KỶ NGUYÊN HIỆN ĐẠI
Một trong những chi tiết đáng chú ý liên quan đến câu chuyện về nguồn gốc biểu tượng Spirit of Ecstasy là từ năm 1911, mỗi bức tượng nhỏ đều do chính Charles Sykes đúc, khắc và hoàn thiện thủ công. Con gái ông là Josephine đã tiếp quản công việc này từ năm 1928, cho đến khi việc chế tác bị gián đoạn do chiến tranh bùng nổ vào năm 1939. Do đó, mỗi biểu tượng Spirit of Ecstasy được đúc từ thời kỳ này đều là độc nhất vô nhị.
Giờ đây, những bức tượng được chế tạo bởi các chuyên gia ở Southampton, Anh, bằng cách sử dụng một quy trình đúc sáp kết hợp các phương pháp và vật liệu, có niên đại hơn 5.000 năm, với công nghệ của Thế kỷ 21.
Mỗi bức tượng nhỏ được chế tạo dựa trên một mô hình ba chiều do máy tính tạo ra, hình ảnh này được dựng bằng công nghệ kỹ thuật số dựa trên bản Spirit of Ecstasy gốc. Những người thợ thủ công lành nghề đã sử dụng hình ảnh này để tạo ra một công cụ đúc rắn, được làm thủ công, bằng cách sử dụng máy cắt có kích thước chỉ 0,2mm để đảm bảo sao chép một cách chính xác ngay cả những chi tiết nhỏ nhất. Với công cụ đúc này, họ đã tạo ra một mô hình tượng nhỏ bằng sáp có độ chính xác cao, mô hình này sau đó được tráng bằng gốm. Sau khi lớp phủ này khô lại, phần sáp được nung chảy và rút đi, để lại một khuôn trống hoàn hảo mà từ đó vật đúc mới sẽ được tạo hình.
Mỗi bức tượng nhỏ được chế tạo bằng cách lấp đầy khuôn đúc bằng thép không gỉ, được nóng chảy ở nhiệt độ 1600 ° C. Sau khi khối thép được làm nguội, khuôn được mở ra, để lộ bức tượng Spirit of Ecstasy hoàn hảo. Bước chuyển đổi cuối cùng được thực hiện tại Bộ phận Hoàn thiện (Finishing Department), nơi sử dụng một quá trình xử lý bề mặt có tên là peening. Nó được thực hiện bằng cách điều hướng hàng triệu quả bóng thép không gỉ, đường kính chỉ 17 phần nghìn inch (0,04mm), bắn vào vật đúc ở tốc độ nhanh, giúp đánh bóng bề mặt bức tượng mà không làm nó bị mài mòn. Sau quá trình gia công, thành phẩm được đánh bóng gương lần cuối và kiểm tra đảm bảo chất lượng nghiêm ngặt, trước khi chiếm vị trí xứng đáng của cô ấy phía trên lưới tản nhiệt mang tính biểu tượng của Rolls-Royce.
Trong năm 2020, Rolls-Royce đã giới thiệu hình ảnh nhận diện thương hiệu mới, có tên gọi là The Spirit of Ecstasy Expression. Đối với cách xử lý hình ảnh hoàn toàn mới này, các nhà thiết kế đã vẽ lại cô ấy ở dạng đơn giản, hiện đại để dùng làm biểu tượng đồ họa, như một phần của hệ thống nhận diện thương hiệu mới của công ty. Hình ảnh minh họa này được mô phỏng bằng công nghệ máy tính và có thể sử dụng cho các tài liệu trực tuyến. Ở phiên bản kỹ thuật số, các đường cong của bức tượng nhỏ được khắc hoạ bằng một dải các đường song song uốn lượn và thay đổi theo cách bố trí của nó. Biểu tượng này được thiết kế sao cho gợi lên sự chuyển động; một dáng hình mềm mại, mượt mà dường như tuôn chảy và phủ lên trên các bề mặt vật lý và kỹ thuật số.
Ngày hôm nay, Rolls-Royce Motor Cars trân trọng tiết lộ rằng biểu tượng Spirit of Ecstasy sẽ xuất hiện dưới một hình dạng mới để tô điểm cho Spectre, chiếc xe động cơ điện đầu tiên của thương hiệu. Cô ấy mang nét đẹp tinh giản và duyên dáng hơn bao giờ hết – một biểu tượng hoàn hảo cho chiếc Rolls-Royce sở hữu tính khí động học tuyệt nhất từng được tạo ra, và mang lại dấu ấn cho tương lai điện khí hoá táo bạo của thương hiệu.
Các nguyên mẫu Spectre ban đầu có hệ số cản (cd) chỉ 0,26, khiến nó trở thành chiếc Rolls-Royce có tính khí động học tốt nhất từng được tạo ra. Con số này dự kiến sẽ được cải thiện trong quá trình thực hiện các quy trình thử nghiệm toàn diện của sản phẩm vào năm 2022.
KẾT THÚC CỦA MỘT MỐI TÌNH BÍ MẬT
Vào ngày 30 tháng 12 năm 1915, Montagu và Eleanor Thornton đang thưởng thức bữa trưa trong quầy rượu cao cấp trên con tàu chở khách P&O - SS Persia. Con thuyền đang đi qua khu vực Địa Trung Hải trên đường đến Ấn Độ, nơi Montagu đã được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Bộ Vận tải Cơ khí (Mechanical Transport) cho quân đội Anh. Theo kế hoạch, Eleanor sẽ xuống tàu tại Port Said và trở về Anh trong thời gian đó.
Thật không may là, con tàu đã bị trúng ngư lôi và chìm trong vòng chưa đầy năm phút. Eleanor Thornton, cùng hàng trăm hành khách khác, đã không bao giờ quay trở lại nữa.
Montagu, tuy nhiên, đã gặp may mắn. Sau 38 giờ trôi dạt trên thuyền cứu sinh, bị gãy xương vai và tổn thương phổi, ông và một số người sống sót khác đã được cứu sống bởi một chiếc tàu chở hàng đi qua. Trong thời gian hồi phục tại Malta với tư cách là khách của Thống đốc, ông đã trải qua nỗi niềm buồn vui lẫn lộn khi đọc cáo phó của chính mình trên các tờ báo ở London.
Montagu đã không bao giờ vượt qua nỗi đau mất đi Eleanor, một điều mà ông dĩ nhiên không bao giờ có thể đề cập một cách công khai. Nhưng trong suốt quãng đời còn lại của mình, linh hồn cô tiếp tục sóng vai bên ông tới bất cứ điểm đến nào trên chiếc xe hơi Rolls-Royce của mình.
