Vincent Willem Van Gogh (1853-1890) là một họa sĩ hậu ấn tượng người Hà Lan, được đánh giá là một trong những nhân vật nổi tiếng và có ảnh hưởng nhất trong lịch sử nghệ thuật phương Tây.
Khi còn sống, ông bị coi như một “kẻ điên” và chết trong nghèo khó, cô độc. Sau khi ông mất, những giá trị thật sự trong tranh của vị họa sĩ đã được các nhà phê bình công nhận. Dưới đây là 10 bức tranh được bán đấu giá cao nhất của Van Gogh.
1. "Portrait of Dr Paul Gachet" (6/1890) (Chân dung Bác sĩ Paul Gachet): 82,5 triệu USD, 1990
Dù đã được bán cách đây khá lâu vào năm 1990, "Portrait of Dr Paul Gachet" vẫn giữ kỷ lục là bức họa Van Gogh đắt nhất.
Năm 1911, Städel ở Frankfurt mua phiên bản đầu tiên, sau đó bị tịch thu và bán bởi Hermann Göring.
Tại phiên đấu giá của nhà đấu giá Christie’s vào tháng 5/1990, bức họa đã được bán với mức giá 82,3 triệu USD, người mua là đã được Phòng trưng bày Kobayashi ở Tokyo.
Thời điểm này các nhà sưu tập Nhật Bản đang cạnh tranh gay gắt những tác phẩm của những tên tuổi lớn theo trường phái Ấn tượng và Hậu ấn tượng.
82,5 triệu USD là mức đấu giá cao nhất cho một tác phẩm của bất kỳ nghệ sĩ nào tại thời điểm đó. Tính cả lạm phát, giá trị của bức họa sẽ tương đương với khoảng 180 triệu USD ngày nay.
Trước thời điểm đó, Christie's đã định giá tác phẩm từ 40 đến 50 triệu USD, thậm chí doanh số bán tác phẩm nghệ thuật đương đại mờ nhạt của họ vào tuần trước khi đấu giá đã dẫn đến suy đoán rằng ước tính này là quá lạc quan. Tuy nhiên, cạnh tranh cho bức tranh màu xanh sống động rất khốc liệt, với giá thầu bắt đầu từ 20 triệu USD tăng nhanh chóng với bước giá tăng đến 1 triệu USD.
Không nghi ngờ gì nữa, đây là một trong những bức chân dung đẹp nhất của Van Gogh. Bác sĩ Gachet là nhân vật quan trọng trong cuộc đời của Vincent, người đã chăm sóc cho danh họa sau khi ông tự bắn mình ở Auvers-sur-Oise.
Về chủ sở hữu của nó, "Portrait of Dr Paul Gachet" đã được mua bởi doanh nhân Ryoei Saito, người sau đó tuyên bố rằng ông muốn bức tranh được hỏa táng cùng với thi thể của mình. May mắn thay, điều này đã không xảy ra vào cái chết của ông vào năm 1996.
Thay vào đó, bức họa của Van Gogh đã được bán riêng cho Wolfgang Flöttl, một nhà quản lý đầu tư người Áo. Sau khi ông đối mặt với các vấn đề tài chính, bức chân dung đã đổi chủ một lần nữa và hiện thuộc sở hữu của một tỷ phú châu Âu không tiết lộ danh tính.
Bức tranh sau đó biến mất và Städel đáng chú ý là đã theo dõi nó vào năm 2019. Gachet đã nắm giữ phiên bản thứ hai, mà những người thừa kế của ông đã tặng cho Pháp. Bất chấp những nghi ngờ về tính hợp pháp của nó, nó hiện được treo ở Paris’s Musée d’Orsay.
2. "Labourer in a Field" (9/1889) (Người lao động trên cánh đồng): 81,3 triệu USD, 2017
Bức tranh được bán với giá 72 triệu USD tại Christie's ở New York vào ngày 10/11/2017. Giá ước tính trước khi bán là 50 triệu USD, tổng số thu về 81,3 triệu USD, gồm phí bảo hiểm. Người mua là cho Rebecca Wei, đứng đầu Christie’s Châu Á có trụ sở tại Hồng Kông.
Một năm trước khi qua đời, Van Gogh sống trong nhà thương điên Saint-Paul-de-Mausole. Người thợ cày trên cánh đồng phản ánh một nghệ sĩ quyết tâm chữa lành bản thân thông qua công việc.
Vào hầu hết các buổi sáng từ tháng 5/1889 đến tháng 5/1890, thế giới bên ngoài mà Vincent van Gogh có thể nhìn thấy giống như ở "Laboureur dans un champ": một bức tường đá thấp bao quanh cánh đồng lúa mì, một vài cây dương, một ngôi nhà nông trại cũ, một người thợ cày xới đất đất.
Van Gogh bắt đầu vẽ bức tranh này vào những ngày cuối cùng của tháng 8 năm 1889, hoàn thành vào ngày 2/9.
3. "Self-portrait without a Beard" (9/1889) (Chân dung tự họa không có râu): 72 triệu USD, 1998
Bức tự họa đã tăng vọt lên 72 triệu USD khi được bán đấu giá vào năm 1998.
Những bức chân dung tự họa của Van Gogh được đánh giá cao và chỉ một số ít còn lại thuộc sở hữu tư nhân.
Van Gogh đã vẽ bức họa trong trại tị nạn ở Saint-Rémy-de-Provence như một món quà cho mẹ ông nhân dịp sinh nhật lần thứ 70 của bà.
Phòng trưng bày Courtauld đã cố gắng mượn "Bức chân dung tự họa không có râu" cho triển lãm Van Gogh hiện tại của mình, nhưng phi vụ dường như vẫn chưa thành công, và bức họa vẫn bị che giấu trong một bộ sưu tập ẩn danh của châu Âu.
4. "Wooden Cabins among the Olive Trees and Cypresses" (10/1889) (Cabin gỗ giữa những cây ô liu và cây bách): 71 triệu USD, 2021
Đây là một trong những tác phẩm Van Gogh bán được thời gian gần đây nhất, với giá 71 triệu USD vào tháng 11 năm ngoái.
"Wooden Cabins among the Olive Trees and Cypresses" là một bức tranh phong cảnh nổi bật và ít được biết đến, được thực hiện ở vùng nông thôn bên ngoài trại tị nạn.
Mặc dù người mua giấu tên, nguồn tin của The Art Newspaper nhận định bức tranh đã được Hugo Nathan, cố vấn nghệ thuật Beaumont Nathan ở London, bán cho một khách hàng tư nhân.
5. "The Avenue of Les Alyscamps" (11/1888) (Đại lộ Les Alyscamps): 66 triệu USD, 2015
Năm 2003, bức tranh "The Avenue of Les Alyscamps" đã được bán tại nhà đấu giá Christie’s với giá 12 triệu USD.
Trở lại đấu giá vào năm 2015, một người mua giấu tên đã trả 66 triệu USD - nhiều hơn gấp 5 lần để có được bức tranh này. Dường như, giá của những tác phẩm của Van Gogh luôn tăng theo thời gian.
Tác phẩm được hoạ sĩ người Hà Lan vẽ vào năm 1888 ở Arles, Pháp, nó mô tả cảnh mùa thu ở Alyscamps, một nghĩa địa La Mã cổ đại ở Arles với hàng cây dương và quan tài bằng đá.
Van Gogh cũng thực hiện một cặp tranh khác, "Falling Autumn Leaves" và "Paul Gauguin" làm phiên bản Les Alycamps của riêng mình.
6. "Poppies and Daisies" (6/1890) (Hoa Anh túc và hoa Cúc): 62 triệu USD, 2014
Đây là một bức tranh tĩnh vật đầy màu sắc và ấn tượng, được hoàn thành chỉ vài tuần trước khi nghệ sĩ qua đời ở Auvers-sur-Oise, Paris.
Bức tranh được bán với giá 62 triệu USD trong phiên đấu giá của Sotheby’s, New York, ngày 4/11/ 2014, người mua là chủ công ty giải trí Trung Quốc Wang Zhongjun.
Ông Wang cũng là một nghệ sĩ nghiệp dư thích vẽ tranh tĩnh vật. Sau phiên đấu giá, ông nhận xét rằng số tiền cuối cùng "hơi thấp hơn tôi tưởng".
Việc đấu giá của Wang là một dấu hiệu cho thấy thị trường Van Gogh đã thay đổi đáng kể như thế nào trong vài năm qua — từ Bắc Mỹ và Châu Âu sang Đông Á (Trung Quốc, Hongkong và Hàn Quốc).
7. "Landscape under Stormy Sky" (4/1889) (Phong cảnh trong cơn bão): 54 triệu USD, 2015
Bức tranh đã thu về 54 triệu USD vào ngày 5/11/2015, trong phiên đấu giá của Sotheby’s, New York.
Bức tranh được vẽ ở Arles sau khi Van Gogh cắt tai và chỉ vài tuần trước khi ông chuyển đến trại tị nạn, thể hiện một đồng cỏ đầy hoa mùa xuân với một cặp đôi đang tản bộ ở phía bên trái, dưới một nền trời màu sắc ấn tượng.
Được vẽ giữa thời kỳ thành công nhất trong sự nghiệp của nghệ sĩ, bức tranh mô tả một cánh đồng xanh tươi đang bị đe dọa bởi một trận mưa bùng nổ. Van Gogh tạo ra một khung cảnh đầy mong đợi ở đây, tràn ngập kịch tính tâm lý khi những người lao động vội vàng hoàn thành công việc của họ trước khi trời đổ mưa xuống.
Phong cảnh dưới bầu trời đầy bão có thể được coi là tiền thân của sấm sét cho bức tranh MoMA và là hành động đầu tiên trong chuyến khám phá thiên thể vĩ đại của Van Gogh. Cả hai bức tranh này đều ca ngợi vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên và những thế lực không thể kiểm soát và thường xuyên hỗn loạn đã hình thành thế giới của Van Gogh.
8. "Irises" (5/1889) (Hoa mống mắt): 54 triệu USD, 1987
Đây có lẽ là bức tranh đầu tiên được Van Gogh thực hiện tại trại tị nạn. Năm 1987, "Irises" được bán tại nhà Sotheby’s với giá 54 triệu USD, thuộc về doanh nhân người Úc Alan Bond. Tuy nhiên, người mua gặp vấn đề tài chính và không có khả năng thanh toán, vì vậy quyền sở hữu vẫn thuộc về nhà đấu giá.
Năm 1990, Sotheby’s sau đó đã bán tác phẩm Van Gogh này cho Bảo tàng J. Paul Getty ở California trong một thỏa thuận tư nhân. Mặc dù mức giá mà bảo tàng phải trả chưa bao giờ được tiết lộ, nhưng có lẽ vẫn nằm trong khoảng số tiền đấu giá. Hiện "Irises" là một trong những điểm nổi bật của bộ sưu tập của Getty.
9. "Young Man with a Cornflower" (6/1890) (Chàng trai và bông bắp): 47 triệu USD, 2021
"Chàng trai và bông bắp" được vẽ ở Auvers-sur-Oise, đã gây nên sự ngạc nhiên lớn vào tháng 11 năm ngoái, khi được bán đấu giá với số tiền vượt qua ước tính từ 5 triệu đến 7 triệu USD, đạt 47 triệu USD.
Đây là tác phẩm với biểu cảm khác thường, được vẽ vào những tuần cuối đời của Van Gogh ở Auvers-sur-Oise.
Đến nay, danh tính của người mua vẫn chưa được tiết lộ, nhưng đã nhận được sự quan tâm đáng kể từ các nhà sưu tập Viễn Đông.
10. "Sunflowers" (1889) (Hoa hướng dương): 40 triệu USD, 1987
Tác phẩm "Hoa hướng dương" được bán vào năm 1987, thời điểm sự bùng nổ về giá nghệ thuật chỉ mới bắt đầu. Đó là một trong bảy bức tĩnh vật hoa hướng dương mà Van Gogh đã vẽ ở Arles.
Khi xuất hiện tại nhà đấu giá Christie’s, bức tranh đã thu về số tiền 24 triệu bảng Anh (tương đương 40 triệu USD) được trả, cao gấp ba lần so với bất kỳ tác phẩm nghệ thuật nào từng được đưa ra đấu giá (với mức lạm phát bây giờ, mức giá sẽ tương đương hơn 100 triệu USD).
Đây cũng là lần đầu tiên mức giá kỷ lục được trả cho một bức tranh Hiện đại, thay vì một Bức tranh cổ. Bên mua là công ty bảo hiểm Yasuda có trụ sở tại Tokyo. Công ty sau đó được tiếp quản bởi công ty Sompo và tác phẩm của Van Gogh hiện là "ngôi sao" thu hút tại Bảo tàng Nghệ thuật Sompo.
"Hoa hướng dương" đã được chứng minh là một khoản đầu tư đúng đắn và đáng kinh ngạc. Nếu bức họa được tung ra thị trường một lần nữa, "Hoa hướng dương" được ước tính sẽ có giá trị vài trăm triệu USD.
Van Gogh qua đời trong cảnh nghèo túng và chỉ mới có một chút danh tiếng trong giới nghệ thuật châu Âu. Tuy vậy các sáng tác của ông đã có ảnh hưởng sâu sắc đến các họa sĩ sau này, đặc biệt là các họa sĩ thuộc trường phái Dã thú (Fauvism) như Henri Matisse và các họa sĩ thuộc trường phải Biểu hiện Đức thuộc nhóm Die Brücke. Chủ nghĩa Biểu hiện trừu tượng trong nghệ thuật thập niên 1950 cũng bắt nguồn từ việc phát triển các ý tưởng sáng tác của Van Gogh.
Năm 2004, trong Danh sách những người Hà Lan vĩ đại nhất trong lịch sử (De Grootste Nederlander) do đài KRO tổ chức, Vincent van Gogh được xếp thứ 10 và là nghệ sĩ có thứ hạng cao thứ 2 trong danh sách (sau họa sĩ Rembrandt).
Sau khi mất, tranh của Van Gogh rất được các bảo tàng nghệ thuật và nhà sưu tầm cá nhân ưa thích, đặc biệt là trong thập niên 1980 và 1990. Khi đó tác phẩm của Van Gogh liên tục phá kỉ lục thế giới về giá bán.
