Trong số những trang phục nổi tiếng thời xưa của nhà Thanh , chắc chắn mọi người đã từng nghe qua tên “ Hoàng Mã Quái ” hoặc đã từng nhìn thấy qua phim ảnh.
Hoàng Mã Quái là loại áo gì?
Hoàng Mã Quái là loại áo có màu vàng.
Hoàng Mã Quái là loại áo có màu vàng đặc trưng, vốn dĩ là dành cho những thị vệ của hoàng đế. Bởi hoàng đế thường mặc quần áo màu vàng sáng, vì vậy áo của các thị vệ xung quanh cũng mặc giống màu áo của hoàng đế để dễ phân biệt. Tuy nhiên, áo của thị vệ thì không được có họa tiết, hoa văn.
Màu vàng là màu tương sáng, mang quyền lực đặc trưng. Từ thời nhà Hán, màu vàng dần trở thành màu sắc riêng của hoàng tộc. Không ai được phép mặc trùng màu với hoàng đế. Theo nguyên tắc, ngay cả những đại thần rất được coi trọng cũng không được phép mặc. Đặc biệt, đến thời nhà Thanh, khi chế độ quân chủ ở mức tuyệt đối, hoàng đế là người có quyền lực cao nhất, dù là tể tướng hay hoàng gia cũng không được phép mặc.
Hoàng Mã Quái là loại áo quyền lực thời nhà Thanh.
Vì màu vàng là màu sắc của hoàng gia và thể hiện sự tôn quý. Người bình thường khi nhìn thấy sẽ càng cảm thấy tôn trọng và ngưỡng mộ. Vì vậy, Hoàng Mã Quái trên nguyên tắc là đồ hoàng đế dùng, ngoài ra còn dùng trong trường hợp ban thưởng.
Loại áo này chỉ được mặc trong khi làm nhiệm vụ, ngoài thời gian đó không được phép mặc để khoe khoang khắp nơi. Hơn nữa, đây là loại áo mà hoàng đế dùng để ban thưởng cho những đại thần có công. Phần thưởng bằng Hoàng Mã Quái gồm hai loại.
Loại thứ nhất được làm từ vải lanh. Vào mỗi mùa thu, hoàng đế sẽ đến bãi săn, chỉ cần ai trong số các vị đại thần có thể săn được nhiều thú thì sẽ được thưởng một chiếc Hoàng Mã Quái. Nhưng loại áo này chỉ có thể mặc trong lúc săn.
Loại thứ hai là loại dùng để thưởng cho các quân thần có công, lập được nhiều thành tích. Đây là phần thưởng vinh dự cao nhất. Bất cứ lúc nào các đại thần cũng có thể mặc có để thể hiện sự khen thưởng của hoàng đế. Trước đây, thời hoàng đế Càn Long thì rất ít khi thưởng Hoàng Mã Quái. Nhưng đến thời hoàng đế Hàm Phong, màu vàng trở nên ít giá trị hơn và số lượng người được thưởng cũng nhiều hơn.
Đặc điểm của Hoàng Mã Quái
Hoàng Mã Quái được các thị vệ bên cạnh hoàng thượng mặc để thể hiện sự uy nghiêm của hoàng gia và phân biệt được các thị vệ khác trong cung. Còn với các đại thần, khi mặc Hoàng Mã Quái thì không được phép mặc tự do, phải được sự cho phép của hoàng đế. Những sự kiện trong triều, chính là cơ hội tốt để các quan thần có thể trưng diện Hoàng Mã Quái, nhằm mục đích cho những người khác thấy được sự coi trọng của hoàng đế đối với họ.
Điều đặc biệt ở Hoàng Mã Quái của thị vệ và các đại thần bên ngoài mặc dù đều là màu vàng nhưng có rất nhiều điểm khác nhau. Xét về độ tinh xảo và giá trị thì áo của các đại thần được làm tỉ mỉ, tinh tế và có giá trị hơn.
Áo của các đại thần còn có màu cúc cùng màu với áo. Còn áo của thị vệ thì chỉ là màu vàng đơn giản, không có hoa văn và có cúc áo màu đen.
Hoàng Mã Quái là một phần thưởng lớn, làm người nhận hãnh diện và tự hào. Chiếc áo là một trong những bằng chứng thể hiện sự ghi nhận công lao, cống hiến của những quan đại thần. Nói về tác dụng thực tế của Hoàng Mã Quái thì đây là vật giúp hoàng đế lấy lòng triều thần. Một phần thưởng ý nghĩa mà không hề tốn kém.
Tuy nhiên, đến thời của Từ Hi Thái hậu cai trị, việc được thưởng một chiếc Hoàng Mã Quái rất dễ dàng. Chỉ cần người đó khiến cho Thái hậu hài lòng là sẽ được ban thưởng. Điều đó đã làm cho Hoàng Mã Quái mất đi giá trị và ý nghĩa vốn có trước đây.
